بازرسی کالا GOODS INSPECTION
تاریخچه بازرسی کالا
بازرسی کالا اگرچه درسطح بین المللی دارای سابقه بیش از یکصد سال دارد، اما در ایران تا قبل از انقلاب اسلامی به جز در مواردی خاص، توسط خریداران کالا مورد استفاده قرار نمی گرفت. موضوع بازرسی کالا به ویژه در زمینه کالای وارداتی به کشور در سالهای پس از انقلاب، به سبب ضرورت کنترل خروج ارز از کشور و حصول اطمینان از دریافت کالای خریداری شده مطابق با استاندارد و شرایط مندرج در مدارک خرید اهمیت یافت و در مقررات مربوط به خریدهای خارجی و واردات کالا به صورت الزامی درآمد. در سال ۱۳۵۹ بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، اولین بخشنامه خود را در مورد ضرورت درج بازرسی کالا در اعتبارات اسنادی خریدهای خارجی صادر نمود. همزمان، بانک مذکور با تشکیل کمیتهای بنام کمیته سورویلانس اقدام به بررسی و ارزیابی مؤسسات و شرکت های بازرسی بین المللی نمود.
تعریف بازرسی:
بازرسی عبارت است از تمامی عملیات مربوط به نمونهبرداری، آزمایش، اندازهگیری، بازبینی، بررسی و صدور گزارش که توسط شرکت بازرسی کننده به منظور تعیین کمیت و کیفیت محصولات، خدمات یا تأسیسات انجام میشود تا نتایج حاصل از بازرسی را با مشخصات مندرج در قرارداد خرید تطبیق دهند.
انواع بازرسی کالا
-بازرسی قبل از حمل
خریداران به منظور پیشگیری از هرگونه کلاهبرداری و دوری از تخلفات احتمالی فروشندگان اقدام به بازرسی قبل از حمل مینماید. بازرسی قبل از حمل طبق قرارداد بازرسی در ۴ بخش مختلف شامل کیفیت، کمیت، بستهبندی و بارگیری صورت میگیرد.
– بازرسی حین تولید
خریداران زمانیکه بررسی یک قطعه، مواد اولیه و یا فرآیندی در تولید یک محصول مورد نظر باشد ولی بازرسی آن پس از تولید امکانپذیر نبوده و یا مشکل و هزینهبر باشد؛ از بازرسی حین ساخت استفاده مینمایند. دراین نوع بازرسی باید بازرس طی فرآیند تولیدکالا در محل فروشنده حاضر باشد؛ بنابراین هزینه و دستمزد این نوع بازرسی از دیگر بازرسیها بیشتر خواهد بود.
– بازرسی قیمت
این نوع بازرسی کالا به منظور بررسی و ارزیابی قیمت کالا و واقعی بودن آن صورت میگیرد. بازرسی قیمت، بیشتر به درخواست موسسه مالی و بانک انجام میشود. ولی هزینه بازرسی بر عهده خریدار یا واردکننده کالا خواهد بود. به خصوص در مواردی که هزینه پروژه را یک نهاد یا بانک دولتی قرار است پرداخت کنند بازرسی قیمت از این منظر مورد اهمییت است که از سوءاستفاده از وامهای کم بهره یا ارز ارزان پیشگیری به عمل آید.
– بازرسی اصالت فروشنده
جهت بازرسی هویت و اصالت فروشنده درتوانایی اجرای تعهدات از این نوع بازرسی استفاده میگردد.
-بازرسی استاندارد اجباری
در صورت نیاز کالا به گواهی استاندارد، شرکت بازرسی شرایط و مراحل تولید کالا را با توجه به نوع و کد استاندارد مربوطه، مورد بررسی قرار داده و در صورت تایید آن را صادر می نماید. این گواهی توسط شرکت بازرسی کننده صادر می گردد.
تفاوت بین COI و IC چیست؟
۱- بازرسی کمی، ظاهری
بازرسی می باشد که بازرس کیفیت کالا را با رویت تایید و یا رد مینماید. یعنی آزمون نمی شود. در این روش نوع گواهی بازرسی Inspection Certificate می باشد.
حداقل خدماتی که در بازرسی کالا ارائه می شود:
کمیت، کیفیت و بسته بندی می باشد.
۲- بازرسی کیفی
بازرسی می باشد که بازرس کیفیت کالا را پس از آزمایش کالا تایید و یا رد مینماید.
در این روش نوع گواهی بازرسی Of Inspection Certificate می باشد.
حداقل خدماتی که در بازرسی کالا ارائه می شود:
کمیت، کیفیت و بسته بندی می باشد.
مراحل اجرایی بازرسی کالا
۱ – توافق خریدار با یکی از شرکت های بازرسی کننده نسبت به نوع بازرسی و هزینه آن
۲ – ارایه پیش فاکتور و سایر مدارک مورد نیاز به شرکت بازرسی و پرداخت پیش پرداخت
۳ – ارسال پیش فاکتور و درخواست خریدار توسط شرکت بازرسی کننده به نماینده خود در کشور فروشنده
۴- معرفی شرکت بازرسی کننده به فروشنده توسط خریدار
۵- هماهنگی شرکت بازرسی کننده با شرکت فروشنده
۶- هماهنگی فروشنده با شرکت بازرسی کننده مبنی بر آماده شدن کالا در موعد مقرر
۷ – مراجعهٔ بازرس به انبار فروشنده جهت بازرسی کالا همراه با مدارک و درخواست خریدار
۸ – بازرسی مقدار و یا تعداد کالای آماده شده با درخواست خریدار
۹ – بازرسی نوع بسته بندی و متناسب با بودن کالای مربوطه
۱۰ – بازرسی کالا:
نکته :* اگر نوع بازرسی چشمی، کمی و یا ظاهری باشد، بازرس با رویت کیفیت کالا را بررسی می نماید.
و در صورت تایید با درخواست خریدار، کالا تحت نظارت بازرس به کانتینر و یا کامیون بارگیری و توسط بازرس پلمپ می شود.
** اگر نوع بازرسی کیفی باشد بازرس نمونه هایی از کالا را همراه خود به آزمایشگاه برده و آزمایش می نماید.
و در صورت تایید با درخواست خریدار، کالا تحت نظارت بازرس به کانتینر و یا کامیون بارگیری و توسط بازرس پلمپ می شود.
۱۱ – خروج کالا از انبار فروشنده به طرف گمرک مربوطه در کشور فروشنده (مبداء)
۱۲ – فک پلمپ و تخلیه کالا از وسیله نقلیه در گمرک مبداء و انجام تشریفات گمرکی
۱۳ – انتقال کالا به وسیله نقلیه و پلمپ کانتینر و یا کامیون توسط گمرک و خروج از گمرک
۱۴ – صدور نسخ اصل بارنامه توسط شرکت حمل کننده و تحویل آن ها به فروشنده
۱۵ – ارائه ۱ نسخهٔ اصل بارنامه به شرکت بازرسی کننده توسط فروشنده و درج شماره و تاریخ بارنامه در گواهی بازرسی
۱۶ – پس از تسویهحساب خریدار با شرکت بازرسی کننده، تحویل نسخهٔ اصل گواهی بازرسی به فروشنده و یا خریدار
سازمانهای نظارتی بر عملکرد شرکتهای بازرسی کننده
۱ – موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران
۲ – بانک مرکزی ایران
۲ سازمان فوق عملکرد شرکتهای بازرسی کننده موردبررسی و نظارت قرار میدهند.
در صورت بروز اختلاف در بازرسی کالا درخواست و مستندات خود را به این ۲ سازمان ارائه نمایید.
فهرست استانداردهای مورد تائید موسسه استاندارد ایران
استانداردهای ملی ایران کالا (ISIRI)
استانداردهای کشورهای اروپایی (EN) شامل:
NSAI, SFS, SIS, DS, ON, IBN, IPQ, NNI, UNI, AFNOR, DIN, BSI, DINEN, BSEN
استاندارهای بینالمللی کالا شامل: ISO, EC, ITU, CODEX
استاندارهای کشورهای آمریکای شمالی شامل: ANSI, ASME, ASTM, UL, API, AGI
استانداردهای کشور ژاپن JIS